نقش جامعۀ مددکاری اجتماعی در بحران ویروس کووید- ۱۹
نویسنده: فاطمه جعفری؛ دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی
با توجه به همه گیر شدن ویروس کووید ۱۹ که روند توسعه اقتصادی و اجتماعی تمامی کشورها و در معنای جزئی تر زندگی روزمرۀ افراد را دستخوش تغییر کرده است، به گونه ای که افراد، گروه ها و خانواده های آسیب پذیر در معرص تجربۀ ناامنی های جدی هستند، بر جامعۀ مددکاری اجتماعی لازم است اقدام به اطلاع رسانی مشترک نسبت به پیامدهای اجتماعی این بحران به ویژه بر روی گروه های آسیب پذیر بنماید، با این هدف که چگونه می توان چتر حمایت اجتماعی را برای این گروه ها گستراند و چگونه نوآوری های اجتماعی به جامعه مدنی و دولت در جهت عبور سلامت بخش از این بحران کمک می نماید. در حقیقت هدف اصلی تقویت این واقعیت است که آنچه خطرناک است ویروس کووید -۱۹ نیست، بلکه پیامدهای غیر قابل مدیریت آن برای افراد، گروه ها و خانواده های آسیب پذیر است.
تأثیرگذاری جامعۀ مددکاری اجتماعی بر پایۀ خلق ارزش های بنیادین در این بحران میسر می شود، مهم ترین ارزش بنیادین حفظ “همبستگی اجتماعی“ در افراد جامعه و کمک به حفظ یکپارچگی همه افراد علی رغم اختلاف نظرها و بی اعتمادی ها و تقویت این باور اساسی است که همه نسبت به همه به ویژه به افراد و گروه های آسیب پذیری که در حوالی ما هستند، مسئولیم. درک و گسترش این مسئولیت در واقع گسترش “پاسخ های محلی” به بحران کرونا در سطح جامعه است. در راستای همین ارزش مهمترین رسالت جامعۀ مددکاری اجتماعی حساس سازی، صداسازی و تقویت پاسخ های محلی به نفع گروه های در معرض در خطر است.
دومین گام مهم جامعه مددکاری اجتماعی شناسایی افراد، خانواده ها و گروه های آسیب پذیری است که در این بحران به احتمال بیشتری ناامنی غذایی، ناامنی شغلی، ناامنی مسکن و در نهایت محرومیت در دسترسی به خدمات بهداشتی را تجربه می کنند و قادر به مقاومت و سازگاری با پیامدهای ناشی از این بحران نیستند،گروه هایی مانند:
– کارگران غیررسمی روزمزد و ساعتی مانند کارگران زن نظافتچی، کارگران رستوران ها، کافی شاپ ها، قهوه خانه ها، کارگران ساختمانی، مربی های قرار داد موقت مهد کودک ها و سایر شغل های موقت که به دلیل تعطیلی کسب و کارها، شغل با درآمد خود را از دست داده اند و پس اندازی نیز جهت معیشت روزانه ندارند که در این گروه کودکان کار به عنوان آسیب پذیرترین گروه های کار غیررسمی بیشتر در معرض خطر هستند.
– افراد بی خانمان و افراد در معرض بی خانمانی از جمله گروه های در خطر دیگر هستند، برخی از خانواده ها و افراد آسیب پذیر در خانه ها و یا اتاق های اجاره به روز، مسافرخانه ها، پانسیون ها به صورت اجارۀ روزانه زندگی می کنند و از دست دادن شغل آن ها را در خطر بی خانمانی قرارمی دهد، به ویژه اینکه به دلیل همه گیری ویروس کرونا مراکز اقامتی مانند مسافرخانه ها با محدودیت پذیرش روبرو هستند.
– خانواده های دارای افرادی با رفتارهای پرخطر مانند افراد مصرف کنندۀ شیشه که با علایم حاد توم و هذیان احتمال آسیب رسانی آن ها به خود و دیگران وجود دارد، اما این خانواده ها دسترسی به امکانات و خدمات بهداشتی ندارند، به ویژه اینکه با همه گیری ویروس کرونا مراکزی چون کمپ های درمانی- بازتوانی با محدویت پذیرش روبرو هستند.
– دانش آموزانی که تنها وعده غذایی آن ها وعده های غذایی بوده است که در مدرسه توزیع می شده است ولازم است سیستم های اضطراری غذا طراحی شود.
– گروه های آسیب پذیر سالمندان، افراد دارای ناتوانایی های جسمی، ذهنی و روانشناختی شدید
راهکار:
– لازم است که سازمان های مسئول اقدام به راه اندازی تلفن های خدمات دهنده تحت عنوان “خط اجتماعی و خدمات رسانی“ با محوریت خدمات مددکاری اجتماعی بنمایند که افراد نیازمند با این خطوط تماس گرفته تا ضمن شناسایی و ارزیابی دقیق تر نیازها، چگونگی ارائۀ خدمات به آن ها تعیین شود، اهمیت این خط اجتماعی به اندازۀ خطوط راهنمای خدمات پزشکی و روانشناختی است.
– راه اندازی کمپین های مردمی به عنوان نمونه کمپین “یک نفر در حوالی من”، با این هدف که همه افراد با تکیه بر ارزش بنیادین همبستگی اجتماعی و حفظ یکپارچگی به یک فرد آسیب پذیر در حوالی خود که قدرت عبور از این بحران را ندارد و درمعرض خطر جدی ناامنی غذایی، بهداشت و مسکن است کمک نمایند. به عنوان نمونه از جمله این حمایت ها “خرید برای همسایه” است که منظور خرید کردن به جای فرد سالمند و دارای شرایط ویژه ای است که امکان خرید آنلاین و حضوری را نداشته و دیگری این کار را برای او انجام می دهد.
– سیستم آموزش و پرورش با همیاری کادر مدرسه اقدام به تجمیع بانک اطلاعاتی دانش آموزان در خطر ناامنی غذایی، محرومیت آموزشی و با زماندگی از آموزش های آنلاین بنماید و خدمات ویژه آموزش و پروش به این گروه از دانش آموزان ارائه شود.
– با توجه به لزوم تغییر در ارتباط های اجتماعی از حضوری و چهره به چره به مجازی، امکان کاهش در تعرفه تلفن، اینترنت و مانند آن تا امکان ارتباط های مجازی افزایش یافته و اثر انزوای فردی و خانوادگی افزایش یابد.
– در نظر گرفتن اقامت گاه های موقت برای افراد بی خانمان و کمک هزینه برای افراد در معرض بی خانمانی
– در نظر گرفتن کمپ های ویژه برای افراد مصرف کننده شیشه و سایر مواد توهم زا تا افراد به این کمپ ها انتقال یابند.
